Een blockchainwet in Liechtenstein

Tot dusver zijn blockchains en activiteiten die daarvan gebruik maken niet gereguleerd, terwijl er wel allerlei interessante juridische vraagstukken spelen. Is regulering van blockchains gewenst, en hoe zou die regulering er uit kunnen zien?

Om die laatste vraag te beantwoorden kan gekeken worden naar Liechtenstein. De afgelopen jaren kreeg de Liechtensteinse financiële toezichthouder (FMA) steeds meer vragen over toepassing van blockchaintechnologie bij financiële transacties. Liechtenstein heeft met het publiceren van een consultatievoorstel op 28 augustus 2018 een eerste stap gezet naar het aannemen van een blockchainwet. Met deze wet wil Liechtenstein minimumvereisten vastleggen voor activiteiten die via een blockchain plaatsvinden.

In dit blog schetsen wij in het kort wat het Liechtensteinse wetsvoorstel inhoudt. En hoe is de situatie in Nederland?

Doel van de blockchainwet

In het consultatiedocument wordt gewezen op de vele mogelijke toepassingen van blockchain. Blockchain wordt allang niet meer enkel gebruikt om betalingen te faciliteren, zoals dat bij Bitcoin het geval is. Zo maakt blockchain het bijvoorbeeld mogelijk om te handelen in echte, fysieke activa door middel van tokens. Een token vertegenwoordigt daarmee de eigendom van activa en is doorgaans verhandelbaar. Dit maakt snelle en efficiënte eigendomsoverdracht mogelijk.

De lage kosten en het door blockchain gegeven vertrouwen maken dit soort digitale transacties aantrekkelijk voor verschillende sectoren, zoals mobiliteit, energie en vastgoed. Het consultatiedocument omschrijft dit als de ‘token economy’.

Het consultatiedocument formuleert als doelen van de blockchainwet:

• benutten van de voordelen van blockchaintechnologie;
• scheppen van (rechts)zekerheid voor gebruikers;
• bescherming van gebruikers van deze technologie tegen misbruik; en
• voorkomen mogelijke reputatieschade van Liechtenstein.

Toepassingsbereik

Bij het vaststellen van het toepassingsbereik van deze wet staan twee termen centraal:

• de ‘Vertrauenswürdigen Technologie’ (VT, of de meer bekende term ‘trustworthy technology’: ‘TT’) en
• het ‘token’.

TT’s worden gedefinieerd als technologieën waarbij de integriteit, de beschikbaarheid en het gebruik van tokens kan worden gewaarborgd. De wet spreekt dus niet van ‘blockchain’ of ‘distributed ledger technologie’, maar bevat een technologieneutrale term met een ruim bereik. Dit betekent dat deze wet meer kan omvatten dan enkel blockchain.

De wet introduceert ook het ‘token’. Ook dat is een breed begrip: token staat voor alle soorten rechten op een TT-systeem.

De blockchainwet is van toepassing op alle TT-service providers, tenzij het betreffende TT-systeem alleen voor een gesloten gebruikersgroep toegankelijk is. De regels met betrekking tot de controle en gebruik van tokens zijn alleen van toepassing op tokens die zijn gegenereerd of uitgegeven door een TT-service provider die onderworpen is aan Liechtensteins recht.

Vereisten voor TT-service providers

In de blockchainwet staat een aantal algemene vereisten waaraan partijen die zijn betrokken bij tokentransacties moeten voldoen:

• TT-diensten mogen alleen worden verleend door partijen die daartoe bevoegd zijn en die betrouwbaar zijn;
• TT-service providers moeten een transparante organisatiestructuur hebben, inclusief procedures om belangenverstrengeling tegen te gaan;
• TT-service providers moeten interne controlemechanismen hebben;
• TT-service providers moeten een minimumkapitaal hebben van CHF 100.000 (op dit moment iets meer dan € 90.000).

Voor bepaalde TT-service providers gelden specifieke vereisten. Het gaat hier om uitgevers van tokens, token generators, fysieke validators, TT-custodians en TT-protectors. Deze partijen moeten zich registeren bij de Liechtensteinse financiële toezichthouder (FMA) (zie hierna).

De belangrijkste eis is dat deze partijen moeten beschikken over interne controlemechanismen die de veiligheid en zekerheid garanderen van hun werkzaamheden.

Registratie bij de toezichthouder

De volgende van deze partijen zijn verplicht zich te laten registreren bij de Financial Market Authority of Liechtenstein (FMA) als zij in Liechtenstein professionele TT-diensten willen verlenen (art. 36). Dat zijn de:

• Token Emittent (token-uitgever, vaak de partij die een ICO onderneemt);
• TT-Protektor (persoon die op eigen naam een token houdt voor een derde);
• TT-Verwahrer (custodian, partij die bewaardiensten voor derden verricht);
• TT-Wechselstubenbetreiber (exchange platform, partij die tokens tegen wettelijke betaalmiddelen en/of tokens ruilt);
• Physischer Validator (garandeert handhaving van eigendomsrechten op een token);
• TT-Identitätsdienstleiter (identity service provider, identificeert de gerechtigde tot een token).

De FMA houdt een openbaar register bij van deze geregistreerde partijen.

Andere partijen – Token-Erzeuger (token-producent), VT-Prüfstellen (persoon die tokens test), VT-Preisdienstleister (stelt prijsinformatie over transacties ter beschikking) - kunnen zich op vrijwillige basis registreren bij de FMA.

De FMA kan bij overtreding van de blockchainwet boetes uitdelen ter hoogte van CHF 20.000 – 30.000 (+/- € 17.500 – 26.000).

Nederlandse wet- en regelgeving blockchain-technologie

Nederland kent vooralsnog geen dergelijke – op blockchain toegespitste – wetgeving. Ook zijn er geen signalen dat dergelijke wetgeving ophanden is. Tokens kunnen wel onder het bereik van de Wet op het financieel toezicht vallen, als zij bijvoorbeeld verhandelbare aandelen vertegenwoordigen. De AFM heeft hierover een themapagina.

Verder lezen?

Wilt u meer weten over de juridische implicaties van blockchain? Download hier onze whitepaper over dit onderwerp.

• Liechtenstein preparing Blockchain Act, nieuwsbericht Principality of Liechtenstein d.d. 29 augustus 2018
• Consultation report Blockchain Act d.d. 16 November 2018 (Duitstalig)
• Liechtenstein: Government adopts consultation report on draft blockchain act, artikel Global Legal Monitor of the Law Library of Congress, 20 september 2018