Home Kennis Hoge Raad beslist: volledige transitievergoeding voor bijna AOW-gerechtigde werknemer

Hoge Raad beslist: volledige transitievergoeding voor bijna AOW-gerechtigde werknemer

17 oktober 2018
Dieuwertje Stolwijk

Als werkgever kan je te maken krijgen met een bijna pensioengerechtigde werknemer die langdurig arbeidsongeschikt is. Na twee jaar ziekte is het in principe mogelijk om de werknemer te ontslaan. Kan de werknemer worden ontslagen zonder een transitievergoeding aan hem toe te kennen? Deze vraag is op 5 oktober 2018 door de Hoge Raad beantwoord.

Wat speelde in die zaak bij de Hoge Raad?

Een docent Frans is door zijn werkgever ontslagen vanwege langdurige arbeidsongeschiktheid. Omdat de docent vlak voor zijn pensioengerechtigde leeftijd zit, ziet de werkgever geen reden om de docent een transitievergoeding toe te kennen. De kans is immers klein dat de werknemer voor zijn pensioen nog op zoek zal gaan naar een andere baan. Daarnaast is ook het inkomensverlies dat de werknemer door het ontslag lijdt beperkt.

De docent is het met die beslissing van de werkgever niet eens en stapt naar de rechter om de volledige transitievergoeding (circa € 73.000) te vorderen.

Werknemer heeft recht op een gedeeltelijke transitievergoeding

De kantonrechter oordeelt dat de docent recht heeft op een gedeeltelijke transitievergoeding. De transitievergoeding heeft twee doelen: enerzijds een compensatie bieden voor het ontslag en anderzijds de overgang naar een andere baan vergemakkelijken. Gezien de leeftijd en de IVA-uitkering van de docent neemt de kantonrechter aan dat de docent geen andere werk meer zal vinden voordat hij de AOW-leeftijd zal bereiken. Daarmee is de situatie vergelijkbaar met de situatie van de werknemer die na zijn AOW-leeftijd wordt ontslagen. Volgens de wet heeft de werknemer die na zijn AOW-leeftijd wordt ontslagen geen recht op een transitievergoeding. De kantonrechter oordeelt dat het naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is als de werknemer die vlak voor zijn AOW-leeftijd zit, in die situatie wel de volledige transitievergoeding zou krijgen. De kantonrechter kent de docent nog wel een gedeeltelijke transitievergoeding van € 25.000 toe, omdat de docent tot aan de AOW-leeftijd een lager inkomen zou hebben vanwege zijn IVA-uitkering.

Werknemer heeft recht op volledige transitievergoeding

De werknemer gaat in hoger beroep en krijgt van het Hof gelijk. Het Hof is van oordeel dat het niet onaanvaardbaar is om aan de docent de volledige transitievergoeding toe te kennen.

De school legt de zaak uiteindelijk voor aan de Hoge Raad.

Het oordeel van de Hoge Raad

De Hoge Raad sluit zich aan bij het oordeel van het Hof.

De regeling van de transitievergoeding kent volgens de Hoge Raad een zogenoemd abstract en gestandaardiseerd karakter. De voorwaarden voor het recht op een transitievergoeding en de regels voor de berekening van de hoogte daarvan, zijn nauwkeurig in de wet omschreven. Dit gestandaardiseerde karakter komt onder meer tot uiting in het feit dat het voor de aanspraak op een transitievergoeding niet van belang is of de werknemer na het eindigen van de arbeidsovereenkomst werkloos is of ergens anders een baan heeft gevonden of bijv. na twee jaar ziekte wordt ontslagen.

De wetgever heeft onder ogen gezien dat de wettelijke regeling van de transitievergoeding ertoe kan leiden dat een werknemer die kort voor het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd wordt ontslagen, recht heeft op een transitievergoeding die hoger is dan het loon dat hij zou hebben ontvangen wanneer hij in dienst zou zijn gebleven.

Het Hof heeft dus terecht geoordeeld dat de docent recht heeft op een volledige transitievergoeding. Het feit dat de docent een IVA-uitkering krijgt (waardoor de kans op een nieuwe baan klein is), bijna de AOW-leeftijd bereikt en slechts een beperkt inkomensverlies heeft, maken niet dat de transitievergoeding gematigd moet worden. De conclusie van het Hof dat het niet onaanvaardbaar is om aan de docent de volledige transitievergoeding toe te kennen, is volgens de Hoge Raad de enige juiste.

Advies I: werknemer langer in dienst houden

Deze uitspraak van de Hoge Raad toont aan dat het in sommige gevallen loont om een werknemer langer in dienst te houden. Ook voor de werkgever uit de inleidende casus van dit blog kan dat financieel gezien een verstandige beslissing zijn.

Het is ook mogelijk met de werknemer een vaststellingsovereenkomst te sluiten, ook dan is geen transitievergoeding verschuldigd. De kans is echter groot dat de werknemer in die onderhandelingen in ieder geval een bedrag ter hoogte van de transitievergoeding zal vorderen. Daarnaast is het bij een arbeidsongeschikte werknemer nog maar de vraag of hij zal instemmen met een vaststellingsovereenkomst. Door in te stemmen met een vaststellingsovereenkomst loopt hij immers het risico dat hij zijn recht op een uitkering verspeelt.

Advies II: compensatie van de transitievergoeding bij langdurige arbeidsongeschiktheid

Voor de werkgever van langdurig arbeidsongeschikte werknemers heeft het kabinet inmiddels ook een oplossing bedacht. Vanaf 2020 kunnen werkgevers een compensatie krijgen voor de transitievergoeding die zij hebben moeten betalen aan de (langdurig) arbeidsongeschikte werknemer. Veel werkgevers ervoeren het als onrechtvaardig dat zij een transitievergoeding aan een langdurig zieke werknemer verschuldigd waren. Deze werkgevers hebben vaak al twee jaar lang (een deel van) het loon van de werknemer doorbetaald en kosten voor de re-integratie gemaakt. Met deze maatregel hoopt het kabinet die werkgevers tegemoet te komen. Deze compensatiemaatregel krijgt terugwerkende kracht. Dat betekent dat óók de werkgever die in het verleden een transitievergoeding heeft betaald aan de (langdurig) arbeidsongeschikte werknemer recht kan hebben op compensatie.

Voor de school in deze casus betekent dat mogelijk ook dat zij nog aanspraak kunnen maken op een compensatie van de betaalde (volledige) transitievergoeding. De school dient dan wel uiterlijk op 30 september 2020 een aanvraag ingediend te hebben.

Meer over deze maatregel weten? Lees dan het blog van mijn collega Annette de Jong: Compensatie transitievergoeding zieke werknemers; de kogel is door de kerk!

Bron: Hoge Raad, 5 oktober 2018 ECLI:NL:HR:2018:1845

Deel dit artikel via LinkedIn en e-mail

Contact

Dieuwertje Stolwijk
Dieuwertje Stolwijk