Asbest is vanaf 1945 tot in de jaren tachtig veelvuldig gebruikt in gebouwen, woningen en installaties vanwege de slijtvaste, isolerende en brandwerende eigenschappen van het materiaal. Nadat duidelijk werd dat asbest gevaarlijk kan zijn voor de gezondheid is sinds 1 juli 1993 het gebruik ervan in Nederland niet meer toegestaan. Echter is soms in oude panden, voornamelijk in de daken, nog wel asbest aanwezig. Door aantasting van de daken door weer en wind (verwering) kunnen schadelijke asbestvezels vrijkomen. Met het oog hierop heeft de Tweede Kamer op 16 oktober 2018 het wetsvoorstel Verwijdering asbest en asbesthoudende producten aangenomen. Hiermee wordt beoogd het potentiële gevaar van asbest zo klein mogelijk te houden.
Wetsvoorstel
Het wetsvoorstel houdt verband met een wijziging van de Wet milieubeheer (Wm) en omvat de mogelijkheid om bij een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) het hebben van asbestproducten te verbieden. Dit verbod geldt alleen voor asbesthoudende producten die in contact staan met de buitenlucht, zoals dakbedekking, en dus niet voor asbesthoudende materialen aan de binnenkant van gebouwen. Ook wordt het voor het bevoegd gezag mogelijk om via een Asbestverwijderingsbesluit een verplichting tot actieve verwijdering op te leggen voor asbest(producten) in bouwwerken of objecten zoals daken, verontreiniging die hier het gevolg van is of afvalstoffen van asbestproducten die in het milieu terecht zijn gekomen.
Memorie van antwoord
Staatssecretaris van Veldhoven van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) beantwoordt in een Memorie van Antwoord van 7 februari 2019 een aantal vragen vanuit de Eerste Kamerfracties over dit wetsvoorstel. Met de Memorie van Antwoord worden een aantal aspecten van het wetsvoorstel en het bijbehorende proces verduidelijkt.
Financiële ondersteuning
Om de sanering van asbestdaken te versnellen is in 2016 de ‘Subsidieregeling verwijderen asbestdaken’ opengesteld met een bedrag van €75 miljoen. Staatssecretaris van Veldhoven geeft in de Memorie van Antwoord op Kamervragen aan dat het plafond van de subsidie inmiddels is bereikt en er dus geen subsidieaanvragen meer kunnen worden ingediend. Om de versnelling van de sanering te blijven ondersteunen wordt, in samenwerking met decentrale overheden, gewerkt aan het opzetten van een landelijk asbestfonds. Dit fonds is voornamelijk bedoeld voor minder draagkrachtige dakeigenaren. Voor andere groepen komen de kosten voor vervanging en verwijdering, gelet op het feit dat eigenaren van tijd tot tijd kosten moeten maken ten behoeve van het onderhoud van hun woning, in beginsel voor rekening van de dakeigenaar. In algemene zin bestaat er geen aanleiding om de kosten voor vervanging en/of verwijdering van het dak te vergoeden, aldus de staatssecretaris.
Handhaving
Volgens de staatssecretaris is de inzet dat alle asbestdaken zijn verwijderd vóór de ingangsdatum van het verbod. Gelet op de huidige stand van zaken is dit volgens de staatssecretaris een haalbaar voornemen. Vanaf 2024 is de gemeente in de meeste gevallen verantwoordelijk voor de handhaving van het verbod. Daarnaast worden ook Gedeputeerde Staten deels verantwoordelijk voor de toezicht en handhaving van het verbod. Handhaving vindt plaats door het opleggen van een last onder dwangsom of bestuursdwang. De omvang van de opgave om te handhaven is op dit moment nog niet bekend. Samen met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) wordt een plan gemaakt om de handhaving na ingang van het verbod te waarborgen.
Duurzame meekoppelkansen
Marktpartijen zoals Friesland Campina en Essent hebben het initiatief genomen om daken te saneren en via een lease-constructie zonnepanelen te laten plaatsen. Ook wordt momenteel in de provincie Friesland een pilot uitgevoerd voor een nieuwe subsidieregeling voor het installeren van zonnepanelen door energieleveranciers na sanering van een asbestdak. Hoewel deze initiatieven worden toegejuicht maakt de staatssecretaris in de Memorie van Antwoord duidelijk dat zij het plaatsen van zonnepanelen na het saneren van een asbestdak (uiteraard) niet verplicht wil stellen.
Tot slot
Elk half jaar zal de voortgang van de sanering van asbestdaken aan de Tweede Kamer worden gerapporteerd. Daarnaast vindt in januari 2022 een tussentijdse evaluatie plaats. De planning is dat het verbod op asbestdaken per 31 december 2024 van kracht wordt. Volgens de staatssecretaris bestaat er op dit moment geen aanleiding om ook voor andere asbesttoepassingen dan daken een verbod op te leggen.
Raadpleeg hier het wetsvoorstel en lees hier de Memorie van Antwoord van staatssecretaris van Veldhoven van 7 februari 2019.
