Hoogspanningslijnen produceren een laagfrequent elektromagnetisch veld, uitgedrukt in microtesla (μT). Hoewel de precieze effecten van laagfrequente straling op de lange termijn moeilijk te meten zijn, is dit door jaren heen in relatie gebracht met gezondheidsrisico’s. Met betrekking tot deze risico’s is wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd. De Gezondheidsraad en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) publiceerden vanaf 2000 naar aanleiding van deze onderzoeken diverse adviezen. Recentelijk publiceerde de Gezondheidsraad een nieuw rapport over dit onderwerp.
Hoogspanningslijnenbeleid
Mede op basis van de eerdere adviezen formuleerde de Rijksoverheid door de jaren heen een hoogspanningsbeleid voor gemeenten, provincies en netbeheerders. Bij de vaststelling van streek- en bestemmingsplannen en van de tracés van bovengrondse hoogspanningslijnen, wordt zoveel als redelijkerwijs vermeden dat nieuwe situaties ontstaan waarbij kinderen tot 15 jaar langdurig verblijven in scholen, crèches en kinderopvangplaatsen (de zogenaamde 'gevoelige' bestemmingen) in een gebied waarbinnen het jaargemiddelde magneetveld hoger is dan 0,4 μT. Het gaat veelal om zo’n 80 à 100 meter aan weerszijde van de hoogspanningslijn.
Met de recente wijziging van de Elektriciteitswet 1998 is er sinds kort ook oog voor bestaande situaties. Door de wet uit te breiden met een nieuw artikel 22a, als onderdeel van de wet Voortgang energietransitie (Wet Vet), wordt het mogelijk dat gemeenten en/of provincies (delen van) hoogspanningsverbindingen laten verplaatsen of onder de grond laten brengen (verkabelen), wanneer deze te dicht bij woningen staan.
Toekomstig beleid
De Gezondheidsraad kwam op 18 april jl. met een geactualiseerd rapport. Daarin concludeert zij dat er meer aanwijzingen zijn dan voorheen dat hoogspanningslijnen ook onder de grond een gezondheidsrisico kunnen vormen. Vooral de magneetveldsterkte speelt daarbij een rol. Hierdoor komen nu voor het eerst ook transformatorhuisjes en ondergrondse kabels in beeld.
De bevindingen uit het rapport schijnen mogelijk een nieuw licht op het bestaande hoogspanningslijnenbeleid. Wij zijn benieuwd in hoeverre dit het geval zal zijn en bovendien of dit de recente wijziging van de Elektriciteitswet zal beïnvloeden.
Lees ook ons eerdere blogbericht ‘Meer bevoegdheden voor lokale overheden waar het gaat om hoogspanningstracés’ en het artikel van R.J.J. Aerts en E.H.P. Brans: ‘Het voorzorgbeginsel en de risico’s van gezondheidsschade door bovengrondse hoogspanningslijnen’ M en R 2009-3, 144-152.
