Home Kennis Dier in het vizier: de huismus

Dier in het vizier: de huismus

6 maart 2014
Liesbeth Schippers

Het komt regelmatig voor: er woont een huismus onder een dakpan van een huis dat moet wijken voor een nieuwbouwproject. En ook al tjilpt dit kleine grijs/bruine vogeltje nog zo vrolijk, blij wordt u er niet van als u dit beestje in het vizier krijgt. Toch hoeft de aanwezigheid van dit vrolijke vogeltje niet het einde van uw project te betekenen. In deze rubriek wil ik u laten zien dat de aanwezigheid van een op grond van de Flora- en faunawet beschermde diersoort niet het einde van uw project hoeft te betekenen. Er zijn vaak diverse oplossingen mogelijk waarbij de belangen van het dier prima in acht worden genomen. Elke maand bespreek ik een dier. In deze eerste editie staat de huismus centraal.

Flora-en faunawet

De huismus is beschermd op grond van de Flora- en faunawet. Dat is ook niet voor niets. Ooit was de huismus de meest voorkomende broedvogel in Nederland, maar de soort is in de laatste decennia hard in aantal afgenomen. Dit heeft er waarschijnlijk mee te maken dat het aantal geschikte nestplaatsen in (nieuwbouw)huizen sterk is afgenomen. Door woningisolatie zijn veel broedplaatsen onbereikbaar geworden. Bescherming van de huismus is dan ook noodzakelijk om de staat van instandhouding van deze soort te waarborgen. Omdat de huismus in principe elk jaar naar hetzelfde nest terugkeert, is deze vogelsoort ‘jaarrond’ beschermd. Dit betekent dat het nest van de huismus ook buiten het broedseizoen is beschermd. Slopen van bebouwing waarin zich een nest van een huismus bevindt, is dus altijd in strijd met het verbod opgenomen in artikel 11 van de Flora- en faunawet. Dat artikel bepaalt dat het verboden is om vaste rust- en verblijfplaatsen van beschermde diersoorten te vernietigen.

Ontheffing

Voorheen werd door het ministerie van Economische Zaken bij het verstoren of vernietigen van nesten vaak een zogenoemde “positieve afwijzing” verleend. Idee was dat door het treffen van mitigerende maatregelen, zoals het plaatsen van een huismuskast, overtreding van het verbod werd voorkomen en er dus geen ontheffing nodig was. Deze praktijk is door de Afdeling bestuursrechtspraak afgekeurd (zie bijvoorbeeld: AbRvS 7 november 2012, nr. 201201434/1/A3, ECLI:NL:RVS:2012:BY2464). Onder een ontheffing komt u dus niet uit. Het verkrijgen van een ontheffing is helaas niet altijd even makkelijk. Dit heeft ermee te maken dat voor soorten die op grond van de Europese Vogel- of Habitatrichtlijn zijn beschermd, zoals bijvoorbeeld de huismus, er slechts ontheffing wordt verleend wanneer er sprake is van een groot belang en met het oog daarop geen andere bevredigende oplossing bestaat dan het verlenen van de ontheffing. Uit het Besluit vrijstelling beschermde dier- en plantensoorten volgt welke belangen voldoende groot zijn. Dit zijn voor Vogelrichtlijnsoorten bijvoorbeeld de veiligheid van het luchtverkeer en de volksgezondheid of openbare veiligheid. Het is evident dat voor bepaalde gebiedsontwikkelingen, zoals bijvoorbeeld de bouw van nieuwe woningen of bedrijven, een dergelijk belang niet aanwezig is. Een ontheffing kan in dat geval niet worden verleend. En wat dan?

Nieuwe nestlocatie

Enige optie is om door het nemen van maatregelen een overtreding fysiek te voorkomen. Het nest van de huismus kan zonder een ontheffing worden vernietigd, indien het niet langer functioneert als een vaste rust- en verblijfplaats, omdat de huismus een nieuw vast onderkomen heeft gevonden. Denk daarbij aan een vervangende nestlocatie in de buurt van de te slopen bebouwing die de huismus in gebruik heeft genomen. Dit zal niet altijd eenvoudig zijn. De huismus is honkvast en zal niet zomaar een nieuw huis zoeken. Zaak is om een vervangende nestkast aantrekkelijk te maken en ruim voor de realisatie van het project aan te bieden. Hierdoor is de kans het grootst dat de huismus de nestkast zal vinden en in gebruik neemt.

Tip

Tip die ik nog wil meegeven is om bij realisatie van een project snel te inventariseren of er jaarrond beschermde vogels, zoals de huismus, aanwezig zijn. En zo ja, om zo snel mogelijk vervangende nestkasten op te hangen, om de kans te vergroten dat u zonder ontheffing het project kan realiseren. Zo heeft de mus een nieuw huis en kunt u vlot verder met uw project.

Deel dit artikel via LinkedIn en e-mail

Contact

Liesbeth Schippers
Liesbeth Schippers